Blogia
the_dreaming

Día das Letras Galegas: Manuel Lugrís Freire

Día das Letras Galegas: Manuel Lugrís Freire
Mariñeiro: unha noite cantarémo-los dous
bébedos como Úlises no malecón dun porto
cubertos de salitre e de sueste, os dous
ulindo a mar, a libertade, a viño.
Unha noite cantarémo-los dous
e o mar estará ledo como un pai regresado'
 
Avilés de Taramancos, "Os poemas da ausencia"
 
 
***
 
Este año dedicamos el Día das Letras Galegas a Manuel Lugrís Freire. Su padre era el pintor Urbano Lugrís , conocido como el "pintor del mar", y a quien su amigo Avilés de Taramancos, llamaba Ulises.
Manuel Lugrís fue presidente de la Real Academia Galega, que contribuyó a fundar, y cuyo Centenario celebramos también este año. Además de participar activamente en política (fue el primero en hacer un discurso en gallego), fue director y fundador del primer periódico americano íntegramente en gallego "A Gaita Gallega" y entre su labor narrativa se cuentan poesía, prosa y teatro, género este último del que fue un gran impulsor . También destaca por su labor periodística, publicando con varios seudónimos. Como nota curiosa, fue uno de los oradores que estuvieron presentes en la inauguración del Monumento a Curros Enríquez, junto al presidente de la República Española, Nicolás Alcalá Zamora.
Dejo aquí un poema que aparece recogido en el libro del mismo título que el poeta dedicó a la muerte de su mujer, Concepción Ortas.
 
 
***
 
“Noitebras”

Esas noites sin lúa
envoltas en trebón d escura brétema,
sin que no ceo brile
nin siquera unha estrela;

Esas noites d'inverno sombrías,
tristes, feras, coas friaxes da morte
que o sangue fai callar nas nosas veas
esas noites caladas
como tumba valeira,
que d'un praneta morto
a desolada vida nos relembran;
noites en que parece
que hastra dormen as meigas,
porque tamen aos trasnos
impoñen estas soaves medoñentas,
noites en que na ialma
levantase a tristeza
c'os acidumes das soidades mortas
e c'os recordos d'esperanzas vellas.

Esas son en Galicia
as chamadas Noitebras.

Na miña ialma levo
noites de soma espesa,
mais tristes, mais escuras, mais profundas
qu'esas noites sin lúa e sin estrelas.

O sol dos meus quereres
pra sempre morreu. Sólo me queda
a esperanza da morte
como menciña pra as miñas penas
na lira non atopo
notas doces e ledas,
que as brivacios das cordas
toque funeral hoxe asomellan.

¡Qué tristes, Dios cremente,
son as miñas Noitebras !

Deixádeme que agora
señan meus versos queixas,
e non coma denantes
sean pregóns de guerra.

Se Tirteo pasara palas mágoas,
que a miña ialma leva
tamén él choraría
bágoas cal eu, acedas.

¡Ouh tí! querida dona,
amada compañeira,
que dormes pra sempre
sentindo a friaxe d'esta probe terra,
eu sei que tí m'escoitas
dende as rexiós seréas
en que viven os anxes
que como tí pasaron pol-a terra;
e sei que tí conoces
cómo son estas penas,
¡á infinita tristura
d'estas miñas Noitebras!

(Manuel Lugrís)

 

©Ilustración: Urbano Lugrís

 


3 comentarios

maRia -

Por cierto. Ese primer discurso, hecho en Betanzos en 1907,(cuántas cosas aprendí ayer, miña madriña querida!), lo leyó ayer Ernesto Chao, el mismísimo "mecajonomundo".

maRicachuschus -

JIJIJI por el comentario de ike. No te preocupes. Como dice Manuel Rivas en ese libro que ya sabemos, todos somos galegos.
:)
Yo me sentí muy maruxiña ayer, sip.

Ike Janacek -

Belos versos e moi ben escolleitos ("Noitebrás", chega ata moi dentro)
Encantáronme tamén os cadros de Urbano "Ulises" Lugrís. :)

Nótase que non se falar galego, pero o entendo ben. Hoxe é un bo día para que, con axuda do miño "Diccionario escolar galego", faga o esforzo de comentar no teu outra lingua, aínda que me arrisco a facelo fatal...

Un bico e una aperta ben forte.